In 2025 heeft 1,3 miljoen Nederlanders diabetes. Diabetes is een van de snelst groeiende ziektes: ieder jaar komen er 85.000 nieuwe diabetespatiënten bij. Minstens de helft van de diabetespatiënten ontwikkelt complicaties die ernstige schade aan het lichaam aanrichten. Leest u mee in deze nieuwsbrief wat de ernstige complicaties van diabetes zijn en hoe u deze voorkomt bij u en uw familieleden.

Minimaal 40 tot 56% van de mensen met diabetes heeft last van één of meerdere complicaties van de ziekte.

Diabetes is Nederlands snelst groeiende chronische ziekte van dit moment. Steeds meer mensen beseffen dat ‘te hoog suiker’ geen onschuldige aandoening is. Een belangrijk onderdeel van de behandeling van diabetes is het onder controle houden van het bloedsuikergehalte. Blijft dit stabiel, dan is diabetes zelf meestal niet dodelijk. Het gevaar van diabetes schuilt in de ernstige complicaties die kunnen ontstaan bij mensen met diabetes. Complicaties ontstaan vaak als het bloedsuiker jarenlang te hoog is. Minimaal 40 tot 56% van de mensen met diabetes type 2 heeft last van één of meerdere complicaties van diabetes, zoals hart- en vaatziekten, oogafwijkingen en nieraandoeningen. Diabetespatiënten kunnen jaren ongemerkt met de genoemde complicaties rondlopen, terwijl diabetes dan al veel schade in het lichaam heeft aangericht. Het is dan ook essentieel dat complicaties op tijd worden herkend en behandeld.

 

Wat zijn de meest voorkomende complicaties?
 

Diabetische voet

Een kwart van alle mensen met diabetes krijgt uiteindelijk voetproblemen.

Een van de meeste bekende aandoeningen bij diabetes is de beruchte diabetesvoet. Veel diabetespatiënten krijgen hier last van. Door diabetes kunnen bloedvaten en zenuwen beschadigd raken. Het bloed stroomt hierdoor minder goed door uw benen en voeten. Het gevolg: koude en/of tintelende voeten met pijnscheuten. Ook hebben patiënten minder gevoel in hun voeten en merken zij het niet als zij gewond zijn aan hun voeten. Dat kan vergaande gevolgen hebben, omdat deze wondjes kunnen gaan ontsteken zonder dat deze worden opgemerkt. Daardoor worden bij mensen uiteindelijk soms tenen, voeten of benen geamputeerd. Doordat mensen met diabetes minder gevoel in de voeten hebben, kunnen zij ook anders gaan lopen. Dat kan weer leiden tot vervorming van hun voeten en drukplekken. Onder bijvoorbeeld een eeltplek kan dan, zonder dat het opgemerkt wordt, een ontsteking zitten.
Soms ontstaan ook kleine breuken in de botten van de voet. Voeten kunnen hierdoor vervormen en doorzakken, waardoor lopen moeizamer gaat. Dit heet een Charcot voet en tijdige behandeling is bij deze afwijking essentieel.

Goede verzorging noodzakelijk!

Als u diabetes heeft, is het belangrijk om uw voeten goed te verzorgen en regelmatig te controleren op wondjes, verkleuringen of vervormingen. Om voetproblemen te voorkomen, let u op de volgende punten:
• Loop niet op blote voeten
• Knip nagels recht en niet te kort af
• Zorg dat uw schoenen niet knellen of drukpunten hebben
• Neem geen voetbaden
• Experimenteer vooral niet zelf met wondjes, maar laat er meteen naar kijken
• Last en zeker not least: houd uw bloedsuiker zo goed mogelijk op peil

6 tot 34% van de mensen met diabetes heeft aangetaste zenuwen

 

Zenuwaandoeningen

Zenuwschade (neuropathie) kan ontstaan als uw bloedsuiker regelmatig te hoog is. Neuropathie kan problemen veroorzaken op het gebied van de bloeddruk, de werking van de hersenen, het hartritme en de maag-darmbewegingen. Symptomen van zenuwschade kunnen zijn: pijn, tintelingen, gevoelloosheid, veel zweten, minder gevoel en minder spierkracht in de benen en een minder goed evenwichtsgevoel.

10 tot 43% van de mensen met diabetes krijgt hart- en vaatziekten

 

Hart en vaatziekten

Hart- en vaatziekten zijn ziekten van het hart en de bloedvaten, zoals een hartinfarct of een beroerte. Uit onderzoek blijkt dat diabetespatiënten verhoogd risico hebben op het krijgen van hart- en vaatziekten, zoals een hart of herseninfarct. 1 op de 10 sterfgevallen bij hart- en vaatziekten komt door diabetes.
Diabetes zorgt voor stijvere en nauwere wanden van bloedvaten. Vetten in het bloed blijven hierdoor gemakkelijker kleven aan de wand van bloedvaten (aderverkalking). Door deze vernauwingen stroomt het bloed minder goed door het lichaam, zodat andere organen minder bloed en zuurstof krijgen. Het gevolg hiervan kan een hartinfarct of een hersenbloeding zijn.
Mensen met vernauwing van de kransslagaders van het hart kunnen last hebben van pijn op de borst (angina pectoris), bijvoorbeeld tijdens het sporten of traplopen. Bij aderverkalking kan door stolselvorming de kransslagader plotseling dicht gaan zitten en een hartinfarct veroorzaken. Als een vernauwd bloedvat in het hoofd zit, kan dat verstopt raken. Het gevolg is dan een beroerte.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oogaandoeningen

Hoe langer mensen diabetes hebben, hoe groter de kans op oogproblemen. Na 20 jaar hebben mensen met diabetes type 2 85% kans op oogcomplicaties.

Aantasting van het netvlies is een van de meest voorkomende aandoeningen bij diabetes (retinopathie). Door de hoge bloedsuiker raken de kleine bloedvaten beschadigd en ontstaan er littekens in het netvlies. Hierdoor gaan mensen slechter zien. In Europa is diabetes de grootste veroorzaker van blindheid in de Westerse wereld. Meestal is het ook het eerst merkbare gevolg van diabetes. Zonder behandeling kan iemand in het ergste geval blind worden. Hoewel de schade aan de ogen niet meer kan worden hersteld, kan met lasertechnieken verergering veelal worden voorkomen.

 

Nierproblemen

20 tot 40% van de mensen met diabetes krijgt uiteindelijk te maken met schade aan de nieren ten gevolge van diabetes.

Nierziekte door diabetes is een gevolg van een jarenlang te hoge bloedsuiker. De medische term voor de ziekte is diabetische nefropathie. Ook andere factoren zoals een verhoogde bloeddruk, een verhoogd aandeel van vetzuren in het lichaam en een genetische achtergrond kunnen een bijdrage leveren aan het ontstaan van deze ernstige complicatie bij diabetespatiënten. De nieren vervullen een belangrijk rol bij het filteren van afvalstoffen in het bloed. De stoffen die uw lichaam wel nodig heeft, laten zij in het bloed zitten. Bij diabetespatiënten kan er steeds meer bindweefstel in de nieren komen. Deze littekens ontregelen het filterproces. Hierdoor blijven afvalstoffen in het bloed zitten die u normaal uit zou plassen en plast u de goede afvalstoffen juist weer uit. Deze afvalstoffen kunnen patiënten erg ziek maken.
Aangezien de nieren nog lang de functie van vocht en afvalstoffen afvoeren blijft behouden, duurt het vaak lang voordat patiënten symptomen ervaren. Het komt regelmatig voor dat patiënten al jaren slecht functionerende nieren hebben, voordat er specifieke klachten ontstaan. Daarnaast hebben de nieren veel reservecapaciteit, waardoor er pas klachten ontstaan als al een groot deel van de nierfunctie verloren is gegaan. Tegen die tijd is de schade aan de nieren aanzienlijk en kan uiteindelijk zelfs leiden tot de noodzaak van een nierfunctievervangende behandeling.

Checken!

Een arts kan in een vroeg stadium met urineonderzoek constateren of uw nieren nog goed werken. Als er eiwitten in de urine aanwezig zijn, dan betekent dit dat de nieren niet naar behoren functioneren.

Hersenziekten

Bij 1 op de 15 mensen met dementie is diabetes de oorzaak.

Diabetes kan invloed hebben op de hersenen. De oorzaken hiervan zijn uiteenlopend van aard, afhankelijk van het type diabetes. Bij mensen met diabetes type 2 worden de hersenen sneller oud. Dit hangt veelal samen met andere gevolgen van diabetes zoals hart- en vaatzieken, een te hoge cholesterol en te hoge bloeddruk. Bij mensen met diabetes type 1 kunnen er veranderingen komen in de hersenen.

 

Maag- en darmklachten

Wanneer de zenuwen in en rond de maag beschadigd raken, dan wordt het eten te traag verteerd. Het gevolg hiervan zijn klachten als een vol gevoel, zure oprispingen, verstopping, diarree en een branderig gevoel in de slokdarm.
Bij diabetespatiënten die deze bijwerking hebben, helpt het volgen van een dieet, bijvoorbeeld het eten van minder vezels. Vezels vertragen de spijsvertering namelijk nog verder. Er zijn ook medicijnen die ervoor zorgen dat de maag sneller het eten naar de darmen stuurt. Voor ernstige gevallen kunnen diabetespatiënten informeren bij de huisarts voor een soort maag-pacemakers, die de darmspiercellen stimuleren samen te trekken.

Hoe voorkomt u diabetes en de bijkomende complicatie?

Om diabetes en de ernstige gevolgen ervan te voorkomen, helpt een gezonde leefstijl aanzienlijk. Ook dient u frequent uw (huis)arts te bezoeken:

• Jaarlijkse controles

Het is belangrijk dat u uw regelmatig laat controleren door uw huisarts of verpleegkundige. Veel van de complicaties die bij diabetes horen, zijn in het begin niet merkbaar, terwijl ze wel al schade aan het lichaam aanrichten. Alleen als optredende complicaties in een vroeg stadium worden behandeld, kan de schade beperkt blijven. Uw huisarts of verpleegkundige zal kijken naar zaken als uw bloedsuiker, voeten, bloeddruk, gewicht, nieren en ogen.

• Zorg voor een gezonde leefstijl!

Uw leefstijl heeft invloed op de hoeveelheid glucose in uw bloed. U zorgt met een gezonde leefstijl dat u een stabiele bloedsuikerspiegel realiseert. Het is de beste manier om diabetes en de ernstige complicaties ervan zoveel mogelijk te voorkomen. Dat betekent in praktijk het volgende:

• Mensen met overgewicht worden geadviseerd om af te vallen. Doe dit vooral in overleg met een diëtiste, als u niet precies weet hoe u dit verantwoord aanpakt.
• Gezonde voeding - veel groente, fruit, vezels, regelmatig (vette) vis en weinig verzadigde vetten - helpt mee om de gevoeligheid van de insuline te verbeteren en de glucose te stabiliseren.
• Ook behoort dagelijks minimaal een half uur matig bewegen bij een gezonde leefstijl die de kans op diabetes, en bijbehorende complicaties, aanzienlijk verkleint. Sporten, wandelen maar ook tuinieren en het uitoefenen van huishoudelijke taken zijn activiteiten die u dagelijks kunt ondernemen.

Hoe weet u of u diabetes heeft?

Diabetes begint meestal met vage klachten zoals vermoeidheid en futloos zijn. Vaak hebben mensen zelfs al jarenlang diabetes zonder dat ze dat door hebben. Symptomen zijn vrij algemeen en hierdoor is diabetes type 2 vaak lastig te herkennen. De meest voorkomende symptomen zijn: vaak dorst en veel plassen, continu moe en soms ook misselijk, last van ogen – wazig, dubbel of slechter zien, slecht genezende wondjes en kortademigheid.