In Nederland zijn er op dit moment meer dan 1 miljoen mensen met diabetes type 2 en dat aantal blijft nog altijd groeien. Niet alleen in Nederland, maar over de hele wereld blijft diabetes type 2 zich epidemisch snel ontwikkelen. En zorgwekkend is dat de ziekte ook steeds jongere mensen en zelfs kinderen raakt. Ook in 2017 zijn er weer cijfers gepubliceerd waaruit blijkt dat diabetes type 2 een toenemend probleem wordt onder kinderen en tieners. Om te voorkomen dat zich steeds meer mensen diabetes ontwikkelen. moeten we er dus al vroeg bij zijn. Hoe voorkomen we diabetes bij onze kinderen?

 

De gezondheid van kinderen wordt voor 80% bepaald door factoren die samenhangen met de leefstijl zoals voeding en beweging.

 

Kinderen en diabetes

Vaak wordt er bij het begrip diabetes al snel gedacht aan ouderdomsdiabetes. Hoewel dit beeld vroeger paste bij de realiteit, is diabetes tegenwoordig een ziekte die op iedere leeftijd voorkomt. Naar de huidige schatting heeft in Nederland 6.000 kinderen onder de 18 jaar diabetes. Zoals het er nu naar uit ziet, lijkt het erop dat diabetes type 2 in de toekomst alleen maar een groter probleem wordt onder de kinderen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt ook dat er grote verschillende zijn tussen diabetes type 2 bij kinderen en volwassenen. Op jongere leeftijd is er meer kans op ernstige complicaties, zoals oog- nier- en hartproblemen. Ook is onderzoek naar de behandeling van diabetes type 2 bij kinderen lang niet zo ver ontwikkeld als bij volwassenen, terwijl kinderen wel degelijk anders op behandelingen reageren. Reden genoeg om te zorgen dat we diabetes bij onze kinderen moeten voorkomen!

 

Veranderde leefstijl

Wist u dat vóór de jaren 80 diabetes type 2 nog nauwelijks werd geconstateerd bij (jonge) kinderen? De belangrijkste reden voor de toename van diabetes in onze samenleving is dat onze leefstijl de afgelopen jaren aanzienlijk is veranderd. Mensen leven simpelweg steeds minder gezond. Door te weinig beweging en ongezonde voeding worden zowel kinderen als volwassenen in onze maatschappij steeds zwaarder. En juist overgewicht is één van de grootste risicofactoren bij het ontwikkelen van diabetes type 2. Het is niet voor niets dat 85% van de jongeren met diabetes type 2 ook overgewicht heeft. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat kinderen met overgewicht een grotere kans hebben om ook als volwassene te zwaar te blijven. De beste manier om overgewicht aan te pakken, is door kinderen al op jonge leeftijd te leren om gezond te leven.

In Nederland heeft 14% van de meisjes en 17% van de jongens overgewicht.

 

Diabetes vroeg tegengaan

Diabetes type 2 wordt veroorzaakt door een ongevoeligheid voor insuline. Insuline is het hormoon dat het lichaam helpt om bloedsuiker te verwerken. Wanneer iemand te veel suiker eet, wordt het lichaam steeds minder gevoelig voor insuline en wordt het moeilijker om suiker te verwerken. Ook overgewicht kan zorgen dat insuline minder goed werkt. Ongevoeligheid voor insuline is het begin van diabetes, maar gelukkig is de ziekte in dat stadium nog terug te dringen.

 

Symptomen

Om diabetes type 2 te voorkomen is het daarom belangrijk de symptomen vroeg te herkennen en maatregelen te nemen. Voor ouders kan het echter moeilijk zijn om de symptomen van insulineongevoeligheid of diabetes te herkennen. Zeker wanneer ouders niet op de hoogte zijn van diabetes type 2 en de bijbehorende symptomen.

Klachten die in een vroeg stadium kunnen wijzen op diabetes type 2, zijn:
• veel dorst of een droge mond;
• veel plassen of bedplassen;
• gewichtsverlies ondanks voldoende eten;
• vermoeidheid;
• terugkerende infecties;
• problemen met het zicht.

Met name het vele plassen en dorst hebben is voor ouders vaak de aanleiding om met het kind naar de huisarts te gaan. Omdat het lichaam de insuline niet meer goed kan verwerken, gaat het lichaam dat via de urine uitscheiden. Daardoor zal het kind vaker moeten plassen, met als gevolg dat het uitgedroogd raakt en veel dorst heeft. Ook kan het uitplassen van de suikers zorgen dat het lichaam meer vet verband, waardoor het kind gewicht verliest. Wanneer deze symptomen zich bij een kind voordoen, is het verstandig de huisarts te raadplegen.

 

Wist u dat de periode van de basisschool tot de bovenbouw dé ideale periode is om kinderen bewust te maken van de relatie tussen gezondheid, eten en bewegen?

 

Beweging als “wondermedicijn”

Diabetes is voor 90% te voorkomen met een gezonde leefstijl. Kinderen hebben iedere dag een aantal uur beweging nodig. Onze (klein)kinderen brengen steeds meer tijd door bijvoorbeeld voor de tv, achter een computer, een smartphone of een tablet. Hierdoor is het belangrijk te zorgen dat ze genoeg beweging krijgen door bijvoorbeeld te fietsen, sporten of lekker buiten te spelen. Beweging wordt door wetenschappers niet voor niets bestempeld als “wondermedicijn” tegen veel ziektes met ernstige gevolgen, waaronder diabetes. Dagelijkse beweging is voor iedereen belangrijk, dus ook voor kinderen. Uit onderzoek blijkt dat spieren in beweging ongeveer 20 keer meer glucose opnemen dan spieren in rust. Daarnaast verbetert beweging de werking van insuline, de stof in het lichaam dat glucose verwerkt. Nog een reden waarom beweging zo belangrijk is, is dat kinderen met overgewicht hierdoor afvallen. Kinderen met overgewicht hebben een verhoogde kans op diabetes. Dit komt doordat het vetweefsel hormonen aanmaakt die de stofwisseling beïnvloeden. Dit vergroot de kans op diabetes type 2. Kortom, als kinderen iedere dag voldoende bewegen voorkomen we de kans op de ontwikkeling van diabetes.

Zorg voor een gezond voedingspatroon

Daarnaast bestaat een gezonde leefstijl uit een voedingspatroon dat voldoende groente, fruit, vis, (wit) vlees (of vleesvervangers) en volkoren granen bevat. Bewerkt vlees kan het beste vermeden worden. Voeding waarin veel vet en suiker zit, zoals snoep, koek en chips, kunnen het beste geminimaliseerd worden. In een grootschalig onderzoek is aangetoond dat een overmatige consumptie van suiker de kans op diabetes type 2 direct verhoogt. In suikers zitten veel calorieën. Krijgt een kind meer calorieën binnen dan hij of zij verbruikt op een dag, dan zet het lichaam deze om in vet. Zo neemt het gewicht toe en vergroot de kans op diabetes type 2.

Snelle koolhydraten

In sterk bewerkte voedingsmiddelen, zoals veel ongezonde tussendoortjes, zitten veel snelle koolhydraten. Deze koolhydraten worden door het lichaam in een snel tempo opgenomen, waardoor er een piek in de bloedsuikerspiegel ontstaat. Daarna daalt het insulineniveau, waardoor het lichaam weer opnieuw behoefte heeft aan suiker. Om deze neerwaartse spiraal te voorkomen, is het aan te raden voeding met veel snelle koolhydraten te vermijden. Pas ook op voor verborgen suikers! Veel producten uit de supermarkt lijken misschien een gezonde keuze, maar bevatten stiekem toch een hoop suikers.
Wilt u zeker weten dat u uw (klein)kind gezonde keuzes voorschotelt? Lees dan goed de verpakkingen in de supermarkt en kies waar mogelijk voor onbewerkte producten. Door kinderen deze gezonde gewoontes al vroeg aan te leren, is de kans kleiner dat ze overgewicht en/of zelfs diabetes type 2 ontwikkelen. Niet alleen voor nu, maar zeker ook voor in de toekomst als volwassene.

Verleidelijke dikmakers

Het zal u misschien bekend voorkomen dat kinderen dol zijn op fastfood, snoep en andere minder gezonde tussendoortje. Dat is niet voor niets zo! De producenten van deze voedingsmiddelen zetten vaak slimme marketingcampagnes in gericht op kinderen. Is het u wel eens opgevallen dat producten die bedoeld zijn om kinderen te verleiden, op ooghoogte van het kind in de schappen van de winkels zijn geplaatst? Met cartoons, vrolijke kleuren en gratis speelgoed springen de verpakkingen eruit voor uw kind. Tijdens de reclameblokken van kinderprogramma’s wordt er reclame gemaakt voor deze voedingsmiddelen. Zo wordt er bij kinderen een behoefte gecreëerd voor ongezonde producten. Het is aan de (groot)ouders om hierin het goede voorbeeld te geven! Want zoals goed voorbeeld doet volgen, geldt dat helaas ook voor het geven van een slecht voorbeeld.

 

Wat kunt u doen?

Bent u moeder, vader, opa of oma? Of heeft u misschien andere kinderen in uw omgeving die u wilt helpen in de strijd tegen diabetes? Wij geven u graag een aantal concrete tips die u kunt toepassen om de kans op diabetes bij kinderen te verkleinen.

Tips:

• Zorg voor een gezond gewicht.
  Op https://geensuikerziekte.nl kunt u samen met uw (klein)kinderen berekenen of het kind een gezond gewicht heeft. Dit wordt uitgerekend met het Body Mass Index (BMI), een rekensom die de verhouding tussen de lengte en het gewicht van het kind meet.
• Beperk de tijd dat de kinderen doorbrengen achter een beeldscherm. Maak bijvoorbeeld vaste afspraken over het gebruik van computers, mobiele telefoons en tablets.
• Moedig kinderen aan om te bewegen. Bedenk samen activiteiten waar het kind plezier aan beleeft, zoals sporten of buiten spelen. Het is ook een goed idee om kinderen wat vaker lopend of met de fiets naar school te brengen, in plaats van met de auto.
• Zorg voor gezonde tussendoortjes. Fruit, rauwkost, crackers, soepstengels of rijstwafels zijn voorbeelden van  tussendoortjes waar niet te veel vet of suiker in zit. Beperk ongezonde tussendoortjes tot af en toe, niet iedere dag. Ook kan het helpen om een tussendoortje iedere dag op een vast moment te geven.
• Geef het goede voorbeeld. Als ouder, grootouder of verzorger kijkt een kind tegen u op. Laat kinderen zien hoe leuk het is om te bewegen en hoe lekker gezond eten kan zijn.

Zó krijg je geen suikerziekte!

De basisschool is een belangrijk leeromgeving voor kinderen. Kinderen krijgen hier niet alleen lesstof mee, maar maakt ook deel uit van de leefstijl. Speciaal voor basisscholen heeft de Stichting Diabetes Preventie de schoolmethode Zó krijg je geen suikerziekte! ontwikkeld. Al duizenden basisscholen in Nederland doen mee!

De lesmethode bestaat uit een interactief leer- en werkboek die op een kindvriendelijke manier vertellen wat diabetes precies is. Door middel van cartoons en begrijpelijke taal leren kinderen op een speelse en educatieve manier over diabetes. Het werkboek bevat een logboek en een persoonlijk actieplan, waarmee kinderen direct zelf aan de slag kunnen. Voor kinderen is er aanvullend materiaal te vinden op de website https://geensuikerziekte.nl

Vraag de lesmethode gratis aan

Ieder jaar weer ontvangen wij bijzonder positieve reacties op de lesmethode van scholen en ouders. Ook nu bieden wij de lesmethode gratis aan op basisscholen. Denkt u dat de basisschool van uw (klein)zoon of -dochter interesse heeft? Voor meer informatie of het programma neemt u contact op met ons secretariaat via info@preventiediabetes.nl.