Hoe voorkomt u diabetes bij uw puber?

In 2025 hebben naar verwachting 1,3 miljoen mensen in Nederland diabetes type 2, waarvan een steeds groter aantal jongeren. Een zorgwekkende ontwikkeling, want hoe jonger deze chronische ziekte ontwikkeld wordt, hoe groter de kans is op schadelijke gevolgen op latere leeftijd. Alle reden om meer te weten te komen over diabetes bij jongeren en uit te zoeken hoe u diabetes bij uw puber voorkomt.

Voorbeeldrol

Diabetes type 2 is de laatste decennia enorm toegenomen, onder alle leeftijdsgroepen. Met een gemiddelde stijging van 62.000 patiënten per jaar spreken we zelfs van een epidemische groei. De veranderde leefstijl die wij in onze maatschappij ontwikkeld hebben, speelt hierbij een grote rol. Slechte eetgewoontes en te weinig beweging zorgen ervoor dat de ziekte nu ook een bedreiging vormt voor onze kinderen. En zonder dat we het misschien doorhebben, is de voorbeeldrol van (groot)ouders van belang bij het stellen van de onbewuste norm van jongeren van een gezonde leefstijl.

Tussen de 45-80% van de jongeren met diabetes type 2 heeft een ouder met deze aandoening.

Ernstige complicaties

In Nederland hebben naar schatting 6.000 kinderen onder de 18 jaar diabetes, waarvan het grootste deel het genetische diabetes type 1. Diabetes type 2 is de afgelopen jaren gestegen, ook onder kinderen. Als de huidige trend doorzet, zal het aantal kinderen met diabetes type 2 in de toekomst sterk toenemen - met alle gevolgen van dien. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt zelfs dat jongeren met diabetes type 2 ernstigere complicaties krijgen, en ook sneller, dan mensen op oudere leeftijd. Hierbij gaat het om complicaties als oog-, nier- en hartproblemen. De behandelingen die vaak goed werken bij volwassen, schoten volgens het onderzoek tekort bij de jongeren. Het is dus van groot belang om dergelijke complicaties voor te zijn.

Risicofactoren

Uren achter elkaar voor de tv hangen of gamen op de computer. Het liefst met te veel, te zoet en te vet eten. Voor veel pubers een dagelijks terugkerend patroon. Tel daar te weinig bewegen bij op en een ongezonde leefstijl is geboren. Hierdoor zijn veel pubers te zwaar. Hoe zwaarder iemand is, des te groter is de kans op het (uiteindelijk) ontwikkelen van suikerziekte. Overgewicht en een tekort aan lichaamsbeweging zijn de grootste risicofactoren bij het ontstaan van diabetes type 2.

Ongevoeligheid

Wie te zwaar is, heeft vet in de cellen van het lichaam. Dit vet zit de werking van insuline in de weg waardoor er ongevoeligheid voor insuline op kan treden. Deze ongevoeligheid kan ook worden versterkt door een voedingspatroon dat veel suiker bevat. Suiker zorgt er namelijk voor dat de productie van insuline voortdurend oploopt. Ongevoeligheid is het begin van suikerziekte, maar op dat moment is er zeker nog wat aan te doen.

Tot 85% van de jongeren met diabetes type 2 heeft ernstig overgewicht op het moment van diagnose!

Hormonen

In de puberteit gebeurt er veel in het lichaam. De meeste pubers hebben last van schommelende bloedglucosewaarden. Dit wordt niet alleen veroorzaakt door levensstijlfactoren, maar ook door de hormonale veranderingen. Het lichaam produceert grote hoeveelheden geslachts- en groeihormonen, wel twee keer zoveel als bij volwassenen. Het groeihormoon vermindert de insulinegevoeligheid, terwijl geslachtshormonen de bloedglucose verhogen. Ook de hormonen adrenaline en noradrenaline, die vrijkomen bij stress of angst, werken bloedglucose verhogend. Ruzie met ouders of confrontaties met vrienden kunnen dus ook ontregelend werken. Kortom, een leeftijdsfase waarin ouders alert moeten zijn op de schommelende bloedglucosewaarden en dus extra moeten letten op een gezonde leefstijl: een goed eetpatroon en voldoende beweging.

Bewegen

Uit recent onderzoek blijkt dat in 2015 maar 28,2% van de jongeren van 12-16 jaar aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) voldeed. Dit betekent dat ze dagelijks minimaal een uur matig intensieve lichamelijke activiteit verrichtten, bijvoorbeeld fietsen. Daarentegen was 35,5% van deze jongeren inactief. Dat wil zeggen dat ze op geen enkele dag aan de norm voldeden. Jongeren in de leeftijd van 16-20 jaar waren iets actiever. Van deze groep voldeed in 2015 36% aan de NNGB.

Een gezonde leefstijl voorkomt het ontstaan van diabetes type 2!

 

Zo ontwikkelt uw kind een gezonde leefstijl

Uit school ‘even een frietje halen’, tijdens het stappen teveel cola of zelfs bier drinken en zo nu en dan een sigaret opsteken. Experimenteren en over je grenzen heengaan. Het kan allemaal bij de puberteit horen. Maar juist in deze leeftijdsfase kan een dergelijke ongezonde leefstijl in combinatie met overgewicht en te weinig bewegen verstrekkende consequenties hebben. Gelukkig is in 90% van de gevallen diabetes type 2 te voorkomen.
Zo helpt u uw (klein)kind een gezonde leefstijl te ontwikkelen:

• Bewustmaking
Maak uw tiener er bewust van waarom bepaalde voedingsproducten gezond zijn en welke juist niet. En leg op een rustige manier uit wat de gevolgen van drugs en alcohol zijn. Preken helpt niet, en kan zelfs averechts werken, maar het is wel aan te raden met uw kind in gesprek te blijven. Tieners kunnen nog niet verantwoordelijk zijn voor een gezonde
leefstijl. Daar hebben zij echt nog de hulp van hun ouders hard bij nodig.

• Beweging
Om gezond en fit te blijven, heeft uw puber minimaal een uur per dag matig intensieve lichaamsbeweging nodig. Hierbij gaat het om beweging waardoor uw kind een iets hogere hartslag krijgt, het warmer krijgt en sneller gaat ademhalen. Activiteiten als stevig wandelen, achter de hond aan rennen of fietsen zorgen hiervoor.
Uw kind hoeft dus niet perse te sporten om aan de norm te voldoen.

• Ontbijten is belangrijk!
Pubers blijven vaak liever een half uurtje langer in bed liggen, dan dat zij aan het ontbijt verschijnen.
Toch zorgt het overslaan van het ontbijt er juist voor dat zij gedurende de dag stiekem gaan eten. Samen op tijd opstaan en het goede voorbeeld geven, werkt positief.

• Quality time in combinatie met beweging
Kom samen in beweging, dat is nog leuker. Neem uw puber mee naar buiten en ga voetballen, maak een wandeling met het hele gezin of verzin een andere activiteit. Belangrijk is dat uw kind(eren) het leuk vinden. Endorfinen die vrijkomen bij beweging, zorgen ervoor dat pubers beweging als positief ervaren. Op deze manier gaan ze fysieke activiteit associëren met dat lekkere gevoel, wat ze stimuleert voor een volgende keer.

• Af en toe snacken mag echt!
Kinderen die opgroeien in gezinnen waar nooit iets lekkers in huis is, slaan door als ze zelf wat meer te besteden krijgen. Vaak gaan ze dan juist stiekem eten. Zorg daarom dat u weet wat uw zoon of dochter lekker vindt. U kunt samen naar de supermarkt om snacks uit te zoeken. Maak vervolgens afspraken hoe vaak en wanneer de snacks gegeten mogen worden.

• Maak de verleidingen kleiner
Zorg dat uw tiener alleen pakt wat hij of zij echt wil opeten. Een zak chips naast je, nodigt namelijk uit tot leegeten. Een schaaltje vullen en de zak weer terugdoen in de kast werkt beter.

• Beperk schermtijd
Kinderen zitten steeds langer achter schermpjes, zowel televisie als tablets en andere apparaten.
Hierdoor bewegen ze te weinig, worden ze lui en zelfs minder creatief. Een onderzoek bij kinderen tussen de 8 en 18 jaar toonde aan dat kinderen die veel tijd besteden aan schermpjes slechtere cijfers halen en minder tevreden zijn met
zichzelf. De American Association of Pediatrics beveelt aan om de schermtijd per dag te beperken tot 1 à 2 uur.

• Wees het goede voorbeeld
Als u zelf frisdrank bij het avondeten drinkt, kunt u niet verwachten dat uw kind melk of water drinkt.
U moet zelf het goede voorbeeld zijn voor uw kinderen. Dit geldt natuurlijk ook voor bewegen, sporten en het wegleggen van uw mobiel.

Calorieverbruik tijdens bewegen

Vanwege de enorme ontwikkelingen die tieners doormaken, hebben ze meer energie nodig. Een meisje heeft ongeveer 2.400 calorieën nodig en een jongen 3.000. Maar hoeveel verbruik je eigenlijk bij een bepaalde activiteit?

• Slapen: 60 calorieën
• Tv-kijken, lezen, computeren, schoolwerk: 70 calorieën
• Buiten spelen: 150 calorieën
• Lopen (wandelen): 175 calorieën
• Huishoudelijke klusjes: 200 calorieën
• Fietsen: 250 calorieën
• Sporten (tennis, voetbal, basketbal): 400 calorieën

Leeftijd, geslacht, gewicht en de lichamelijke activiteiten die uw puber onderneemt, spelen een rol bij de berekening van het calorieverbruik. Ook bij de normale, dagelijkse activiteiten verbruikt uw kind energie.

Hoe weet u of uw kind diabetes heeft?

Diabetes begint meestal met vage klachten zoals vermoeidheid en futloos zijn. Vaak hebben mensen zelfs al jarenlang diabetes zonder dat ze dat doorhebben. Symptomen zijn vrij algemeen en hierdoor is diabetes type 2 vaak lastig te herkennen. De meest voorkomende symptomen zijn: vaak dorst en veel plassen, continu moe en soms ook misselijk, last van ogen – wazig, dubbel of slechter zien, slecht genezende wondjes en kortademigheid. Bij twijfel, bezoekt u vooral uw huisarts.

Diabetes zal de 7e belangrijkste oorzaak zijn van overlijden in 2030